Google yaratıcılığı azaltıyor mu? Bu sorunun yanıtı, Carnegie Mellon Üniversitesi tarafından yayımlanan yeni bir araştırmayla yeniden gündemde. Çünkü artık yaratıcı düşünceyle internet kullanımı arasında düşündüğümüzden çok daha karmaşık bir ilişki var.
Memory & Cognition dergisinde yayımlanan çalışma, özellikle grup çalışmaları sırasında internete başvurmanın, fikir çeşitliliğini ve özgünlüğü nasıl sınırladığını çarpıcı örneklerle ortaya koyuyor.
Bugün hepimizin ilk refleksi aynı: Yaratıcı bir fikir gerektiğinde hemen Google’a başvurmak. Ancak araştırmacılar, bu kolay erişimin aslında yaratıcı süreci kısıtladığını, özgün fikirlerin yerini birbirine benzeyen düşüncelerin aldığını söylüyor.
Peki ama bu durum neden oluyor? İnternet gerçekten ilhamı mı köreltiyor? Yoksa mesele kullanım biçiminde mi? Gelin araştırmanın dikkat çeken bulgularına birlikte bakalım.
Aynı Fikirler, Aynı Sıralamayla: Google’a Bağlı Beyinler
Araştırmada, katılımcılar iki gruba ayrıldı. Her gruptan sıradan iki nesne için alternatif kullanım önerileri geliştirmeleri istendi. İlk grup Google gibi çevrimiçi kaynaklardan faydalanabildi. Diğer grup ise yalnızca kendi zihinsel gücüyle üretim yaptı.
Sonuçlar oldukça çarpıcıydı. İnternet erişimi olan grup, neredeyse aynı fikirleri, aynı sırayla sundu. Fikirlerdeki benzerlik şaşırtıcı boyuttaydı. Buna karşılık internetsiz grup çok daha yaratıcı, özgün ve sıra dışı çözümler üretti.
Uzmanlara göre bunun nedeni oldukça açık: Google, arama yapan kişilere en çok tıklanan ve en yaygın yanıtları en üstte gösteriyor. Bu da kullanıcıların bu fikirlere “bağlanmasına” (anchoring) neden oluyor. Zihin, gördüğü ilk çözüme sabitleniyor ve alternatifleri düşünme yetisi azalıyor.
Grup Çalışmalarında İnternete Hemen Başvurmak Yararsız Olabilir
Araştırmanın önemli bulgularından biri de, internetin bireysel üretkenliğe katkı sağlarken, grup içi fikir üretiminde ters etki yaratması. Grup halinde yapılan yaratıcı oturumlarda, fikir alışverişinin başında internete başvurmak, süreci kısırlaştırıyor.
Araştırmanın başındaki isim olan Prof. Daniel Oppenheimer, şu ifadeyi kullanıyor:
“Google, daha ilk saniyelerde sorunun çözümüne dair kalıplar sunuyor. Zihin bu kalıplara hapsoluyor. Yaratıcı düşünce, özgürlük gerektirir. İnternete erken başvurmak bu özgürlüğü sınırlıyor.”
Araştırmacılar, özellikle grup çalışmalarında “önce kendi düşün, sonra araştır” ilkesini öneriyor. Yani beyin fırtınasının ilk aşamasında internetin tamamen dışlanması, özgünlük açısından daha faydalı. Sonraki aşamada bilgi kontrolü ya da destek için internete dönülebilir.
Google Bizi Aptallaştırmıyor, Yanlış Kullanıyoruz
Elbette araştırmacılar teknolojiyi düşman olarak görmüyor. Aksine, internetin doğru kullanıldığında yaratıcı sürece büyük katkı sağlayabileceğini vurguluyorlar. Araştırmanın diğer yazarı Mark Patterson şu yorumu yapıyor:
“Amacımız interneti yasaklamak değil. Asıl mesele, onunla nasıl etkileşim kurduğumuz. Eğer zamanlama doğru yapılırsa, Google hem bilgi hem de ilham kaynağı olabilir.”
Yani sorun araçta değil, kullanım şeklinde. Tıpkı bir müzik aletini kullanmak gibi… Aynı piyano, bir müzik ziyafeti de yaratabilir, kulak tırmalayan sesler de. Mesele kimin, ne zaman ve nasıl kullandığıdır.
Bu bağlamda “Google bizi aptallaştırıyor” gibi genellemelere kaçmak yerine, dijital okuryazarlık ve üretkenlik dengesini öğrenmek çok daha değerli.
Gerçek Yaratıcılık, Önce Kafanın İçinden Gelir
Araştırma sonuçları, özellikle eğitim, reklamcılık, içerik üretimi, tasarım gibi yaratıcı sektörlerde büyük önem taşıyor. Zira fikir üretimi, sadece bilgiye ulaşmak değil; mevcut bilginin ötesini düşünmek anlamına geliyor.
Bu bağlamda ilk adımı dijital araçlarla değil, iç sesimizle atmak gerekiyor. Bilgiye ulaşmak çok değerli olsa da, önce kendi hayal gücümüzle yol almak, yaratıcı düşüncenin temel kuralı.
Kendi cümlelerini kurmadan başkasının kelimeleriyle başlamak, özgünlükten uzaklaşmak demek. O yüzden belki de gerçek fikir üretimi için, ilk dakikalarda ekranı bir kenara bırakıp düşünmeye fırsat tanımak gerekiyor.
Google Yaratıcılığı Azaltıyor mu? Cevap Kullandığınız Yolda Saklı
Google yaratıcılığı azaltıyor mu? Sorunun yanıtı, onu nasıl ve ne zaman kullandığınızla doğrudan ilişkili. Bilgiye ulaşmanın en hızlı yollarından biri olan Google, doğru zamanda kullanıldığında ilham verici olabilir. Ancak özellikle fikir üretiminin en başında kullanıldığında, zihinleri belirli kalıplara hapsedebilir.
Araştırmalara göre, internette ilk bulunan çözümler, insanların düşünce akışını sabitliyor. Bu da özgün fikirlerin gelişimini engelliyor. Özellikle grup içinde beyin fırtınası yapılırken Google’a başvurmak, ekip üyelerinin benzer içeriklere odaklanmasına neden oluyor. Sonuç? Neredeyse birebir aynı, düşük çeşitlilikte fikirler.
Oysa yaratıcı süreç, özgürlükle başlar. Google gibi dijital araçlar sürecin tamamlayıcısı olabilir, ancak yaratımın kaynağı her zaman insan zihni olmalıdır. Yani Google’ı fikir üretiminin sonunda değil, başında kullanmak yaratıcılığı değil, tekrarları besler.
Kısacası, internet bizden yaratıcılığı çalmıyor. Onu bilinçli kullanmadığımızda kendi yaratıcılığımızdan uzaklaşıyoruz.
Benzer içerikler için tıklayın.
