Bir Bakışta Eğitim 2025 raporu, Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM tarafından yayımlandı ve Türkiye’nin eğitim-iş gücü dengesine dair çarpıcı veriler sundu. Rapora göre Türkiye, “ne eğitimde ne istihdamda” (NEET) olan genç oranında OECD ülkeleri arasında ilk sırada. 18-24 yaş grubundaki gençlerin yüzde 31,3’ü eğitimde de istihdamda da yer almıyor. Bu oran, OECD ortalaması olan yüzde 14,1’in iki katından fazla.
Kadın ve erkek gençler arasındaki fark da dikkat çekici: Türkiye’de NEET oranı kadınlarda yüzde 41,6 iken erkeklerde yüzde 22,1. OECD ortalamasında bu fark sadece 1,5 puan seviyesinde.
Bir Bakışta Eğitim 2025 Raporunda Üniversite Mezunlarının Durumu
Rapora göre Türkiye, lise ve üniversite mezunları için OECD ülkeleri arasında en düşük istihdam oranına sahip ülke konumunda. Lise mezunlarında istihdam oranı yüzde 63, üniversite mezunlarında ise yüzde 75,4 seviyesinde. Bu oranlar OECD ortalamalarının (lise için %77,6, üniversite için %87,1) oldukça gerisinde. Ayrıca Türkiye’de her 4 üniversite mezunundan 1’i iş bulamıyor.
Olumsuz tabloya rağmen eğitim seviyesinde olumlu gelişmeler de göze çarpıyor. 25-34 yaş grubunda lise mezunu olmayanların oranı 2019’da yüzde 41 iken 2025’te yüzde 28’e düştü. Üniversite mezunu oranı ise aynı dönemde yüzde 35’ten yüzde 44’e yükseldi. Bu artış, eğitim düzeyinde kaydedilen ilerlemenin göstergesi.
Türkiye’de okul öncesi eğitimde 3 yaşta katılım oranı yüzde 15, 4 yaşta ise yüzde 50’nin altında. Bu oranlar OECD ortalamalarının oldukça gerisinde. Ancak 5 yaş grubunda Türkiye yüzde 98 ile OECD ortalamasını (%86) aşarak dikkat çekiyor. Yükseköğretimde ise öğrencilerin yüzde 64’ü lisans eğitimini teorik süresinde tamamlıyor. Bu oran OECD ortalaması olan yüzde 43’ün oldukça üzerinde.
Eğitim Harcamaları OECD Ortalamasının Çok Altında
Raporda öne çıkan bir diğer konu ise öğrenci başına yapılan harcamalar. Türkiye, tüm eğitim kademelerinde OECD ülkeleri arasında en düşük harcamayı yapan ülkelerden biri. Yükseköğretim öncesinde öğrenci başına yıllık harcama 4 bin 32 dolar iken OECD ortalaması 13 bin 527 dolar. Yükseköğretimde ise Türkiye’deki rakam 10 bin 825 dolar, OECD ortalaması ise 21 bin 444 dolar.
TEDMEM, raporda yer alan verilerin hem ilerleme hem de çözüm bekleyen alanları işaret ettiğini belirtiyor. Okul öncesi ve yükseköğretimde erişimin artmasına rağmen, lise ve üniversite mezunlarının düşük istihdam oranı ve eğitim harcamalarının OECD ortalamasının çok altında kalması, Türkiye için kritik sorunlar arasında.
Bununla birlikte, lise mezunu olmayanların oranındaki düşüş ve üniversite mezunu oranındaki artış, uzun vadede umut verici bir dönüşümün sinyali. Ancak bu dönüşümün kalıcı olabilmesi için eğitimin niteliği, fırsat eşitliği ve sürdürülebilirlik boyutlarının güçlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Benzer içerikler için tıklayın.
