Türkiye’de beklenen yaşam süresi, bireylerin sağlık sistemine erişimi, yaşam tarzı, çevresel faktörler ve sosyoekonomik koşullara göre şekilleniyor. TÜİK’in en güncel verilerine göre, 2020-2022 dönemi itibarıyla doğuşta beklenen yaşam süresi ortalama 77,5 yıl olarak hesaplandı. Bu süre erkeklerde 74,8 yıl, kadınlarda ise 80,3 yıl. Veriler, kadınların erkeklere kıyasla ortalama 5,5 yıl daha uzun yaşadığını ortaya koyuyor.
Ancak beklenen yaşam süresi yalnızca ulusal ortalamalarla sınırlı değil. Bölgesel farklılıklar, eğitim düzeyi, gelir seviyesi ve hatta iklim gibi faktörler de bu sürenin belirlenmesinde etkili. Örneğin; Türkiye’nin batı bölgelerinde doğan bir birey, doğu bölgelerine kıyasla daha uzun bir yaşam süresine sahip olabiliyor. Ayrıca şehirleşme düzeyi yüksek yerlerde sağlık hizmetlerine erişim kolaylığı da bu farkı artırabiliyor.
Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar da Türkiye’deki demografik değişimleri yakından takip ediyor. Özellikle yaşlı nüfusun hızla artması, sağlık sisteminin önümüzdeki yıllarda nasıl şekilleneceği konusunda önemli ipuçları veriyor. Bu gelişmeler ışığında Türkiye’de beklenen yaşam süresi hakkında daha derinlemesine bir analiz yapmak gerekiyor.
Sağlıkta ve Sosyal Yaşamda Gelişmeler Etkili
Türkiye’de beklenen yaşam süresi artışında, sağlık sistemindeki ilerlemelerin büyük etkisi var. Özellikle son 20 yılda sağlık hizmetlerine erişimin yaygınlaşması, hastanelerdeki altyapı yatırımları ve koruyucu sağlık hizmetlerinin artması bu alanda olumlu sonuçlar doğurdu. Kronik hastalıkların erken teşhisi ve tedavisine yönelik politikalar, bireylerin daha uzun ve sağlıklı yaşam sürmesini sağlıyor.
Ayrıca toplumsal refah düzeyinin artması, yaşam süresini etkileyen bir diğer faktör. Eğitim seviyesindeki yükseliş, sağlık okuryazarlığını da beraberinde getirerek bireylerin yaşam kalitesini yükseltiyor. Fiziksel aktivite, beslenme alışkanlıkları ve psikolojik destek hizmetleri gibi sosyal sağlık bileşenleri de yaşam süresinin uzamasında rol oynuyor.
Beklenen Yaşam Süresi Cinsiyet ve Bölgelere Göre Farklılaşıyor
Araştırmalar, Türkiye’de beklenen yaşam süresinin cinsiyete ve yaşanılan bölgeye göre farklılık gösterdiğini ortaya koyuyor. TÜİK verilerine göre kadınlarda beklenen yaşam süresi 81 yıl civarındayken, erkeklerde bu oran 76 yıl seviyelerinde. Kadınların daha uzun yaşamasında biyolojik faktörlerin yanı sıra, sağlık hizmetlerine daha fazla başvurma eğilimleri de etkili oluyor.
Bölgesel farklılıklar da dikkat çekici. Ege ve Marmara bölgelerinde, özellikle büyük şehirlerde sağlık hizmetlerine erişimin daha kolay olması ve sosyal olanakların gelişmişliği, beklenen yaşam süresini olumlu yönde etkiliyor. Buna karşın Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ortalama yaşam süresi, ülke genelinin bir miktar altında seyrediyor. Bu durum, altyapı eksiklikleri ve ekonomik zorluklarla ilişkilendiriliyor.
Gelecekte Türkiye’de Beklenen Yaşam Süresi Daha da Uzayabilir Mi?
Uzmanlara göre, doğru sağlık politikaları ve toplumsal farkındalığın artmasıyla birlikte Türkiye’de beklenen yaşam süresi önümüzdeki yıllarda daha da uzayabilir. Dijital sağlık uygulamaları, uzaktan teşhis ve tedavi yöntemleri, yapay zeka destekli analizlerle hastalıkların daha erken tespiti mümkün hale geliyor. Bu da sağlıklı yaşam süresini artırabilir.
Ayrıca sağlıklı yaşam bilincinin artırılması, tütün ve alkol kullanımının azaltılması, stresle başa çıkma becerilerinin yaygınlaştırılması gibi adımlar da toplumun genel yaşam kalitesini yükseltebilir. Böylece Türkiye, uzun ömürlü ve sağlıklı bireylerin yaşadığı bir toplum yapısına daha da yaklaşabilir.
Benzer içerikler için tıklayın.
