Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız birçok markanın, isimleri ve Türkiye’de güçlü bir varlık göstermeleri nedeniyle yerli olduğunu düşünmemiz oldukça doğal. Ancak bazı markaların kökenleri, tahmin ettiğimizden çok daha farklı bir geçmişe dayanıyor. Bir kısmı en başından beri yabancı şirketlere aitken, bazıları yıllarca Türk markası olarak bilindikten sonra büyük global gruplara satıldı. Bu nedenle
“Yerli Sanılan Yabancı Markalar” konusu, tüketicilerin en çok merak ettiği başlıklardan biri hâline geldi.
Özellikle temizlik, kozmetik, içecek, gıda ve perakende sektörlerinde faaliyet gösteren pek çok marka, Türkiye’deki popülerlikleri nedeniyle adeta “bizden biri” gibi görülüyor. Fakat perde arkasında uluslararası dev şirketlerin yatırımları, satın almaları ve marka stratejileri bulunuyor.
Bu yazıda, yıllardır hayatımızda olan ve yerli sanılmasına rağmen aslında yabancı kökenli veya sonradan yabancı şirketlere devredilmiş markaların gerçek hikâyelerini ele alıyoruz. Listede bazı markaları görünce gerçekten de şaşırabilirsiniz.
Yerli Sanılan Yabancı Markalar Hakkında Bilmeniz Gerekenler
“Yerli Sanılan Yabancı Markalar” konusu, yalnızca tüketici algısını değil, Türkiye’deki marka yatırımlarının dinamiklerini anlamak açısından da önemli. Tüketiciler, isimleri Türkçe gelen veya uzun yıllardır ülkemizde faaliyet gösteren markaları genellikle Türk sanıyor. Ancak çoğu markanın arkasında Avrupa, Amerika veya Orta Doğu kökenli dev şirketler yer alıyor.
Bu durum aslında küresel marka stratejilerinin doğal bir sonucu. Bir markanın Türkiye’ye yatırım yapması, pazara uygun isimler kullanması veya Türkiye’de üretim tesisleri bulundurması, o markanın “yerli” olduğu yanılgısını beraberinde getiriyor. Bazı markalar ise gerçekten yerli olarak kuruldu fakat daha sonra yüksek bedellerle yabancı gruplara satıldı.
Aşağıdaki liste, hem başından beri yabancı olup yerli gibi algılanan hem de yerli iken sonradan satılan markaların detaylı hikâyelerini içeriyor.
Yabancı Olduğu Hâlde Yerli Sanılan Markalar ve Gerçek Hikâyeleri
Damla Su
Marketlerde en sık gördüğümüz sulardan biri olan Damla Su, Amerika merkezli Coca-Cola Company tarafından pazarlanmaktadır. Bursa’daki kaynak suyunu kullanması ve Türkiye’ye özgü marka ismiyle geniş kitlelere ulaşması nedeniyle çok uzun süre yerli sanılmıştır.
Atasun Optik
Hollanda merkezli GrandVision bünyesinde yer alan Atasun Optik, Türkiye pazarına 2007’de giriş yaptı. İlk olarak Fahri Kuz Optik’in çoğunluk hissesini satın alan şirket, 2010’da tamamen bünyesine katarak hızlı bir büyüme gerçekleştirdi. Türkiye’deki yaygın mağaza ağı nedeniyle yerli algısı yaratmış olsa da marka küresel bir optik devinin parçasıdır.
Yedigün
Turuncu gazoz denince akla gelen Yedigün, aslında PepsiCo’nun markasıdır. Markanın ismi Türkçe olsa da kökeni İspanya’ya dayanır. Türkiye’de Yedigün olarak bilinen ürün, diğer ülkelerde Mirinda adıyla satılmaktadır.
ACE Temizlik Ürünleri
Temizlik sektöründe sıkça kullanılan ACE, İtalyan Fater şirketine aittir. Fater; P&G ve Gruppo Angelini ortaklığında faaliyet gösteren büyük bir temizlik ve kişisel bakım devdir. ACE’nin Türkiye’deki yaygınlığı, birçok tüketicide yerli olduğu izlenimi yaratsa da aslında tamamen yabancı kökenlidir.
Sebamed
Hassas ciltlere yönelik ürünleriyle bilinen Almanya merkezli Sebamed, dermatolojik ürünleriyle dünya çapında güçlü bir marka hâline gelmiştir. Herzpunkt Pharma GmbH ve Maurer Pharma GmbH tarafından yönetilen şirket, Türkiye’deki etkinliği nedeniyle yerli algısı yaratmaktadır.
Yumoş
Yumuşatıcı denince akla gelen Yumoş, İngiltere merkezli Unilever’e aittir. Marka isminin Türkiye’ye özel olarak geliştirilmesi, halk arasında “yerliymiş” izlenimi yaratmıştır. Ancak Yumoş, tamamen global bir markadır.
Bir Zamanlar Yerli Olan ve Sonradan Satılan Markalar
Hacı Şakir
1889’da Kırım’da kurulan ve daha sonra İstanbul’a taşınan Hacı Şakir, Türkiye’nin en köklü sabun markalarından biridir. Ancak 1999 yılında Colgate-Palmolive tarafından satın alınmış ve artık tamamen yabancı bir marka hâline gelmiştir.
Tekin Acar Kozmetik
1979’da kurulan ve Türkiye’de kozmetik denince akla ilk gelen markalardan biri olan Tekin Acar, 2017’de LVMH (Sephora) tarafından satın alınmıştır.
Cevahir AVM
İstanbul’un en büyük AVM’lerinden biri olan Cevahir, 2006 yılında Kuveyt merkezli St. Martins Property’e satılmıştır ve artık yabancı bir yatırım grubunun mülküdür.
Akmina
Maden suyu denince sıkça tercih edilen Akmina, Danone tarafından satın alınarak Fransız grubunun bünyesine girmiştir. 1999’dan beri Danone çatısı altında faaliyet göstermektedir.
Yapı Kredi Sigorta & Emeklilik
2013 yılında hisselerinin %93,9’u Alman Allianz tarafından satın alınan Yapı Kredi Sigorta ve Emeklilik, artık global sigorta devinin bir parçasıdır.
Golf Dondurma
Piyasada uzun süre Türk markası olarak bilinen Golf, çoğunluk hissesinin Hollanda merkezli Ice Cream Investment şirketine devredilmesiyle yabancı bir marka hâline gelmiştir.
Finans Katılım Bankası
Bankanın %60 hissesi, Suudi Arabistan’ın en büyük bankalarından National Commercial Bank tarafından satın alınarak yabancı sermayeye geçmiştir.
Yudum
Bir dönem Komili’nin bünyesinde olan Yudum, daha sonra Unilever’e satılmış; ardından Suudi Arabistan merkezli Savola tarafından devralınarak tamamen yabancı bir markaya dönüşmüştür.
Sahte Ürün Nasıl Anlaşılır? Orijinal ve Taklit Markaları Fark Etmenin Yolları
